Bipolar Bozukluğu Tedavi Etmek İçin Lityum Kullanımı
Çoğu depresif bozuklukta, sadece bir tane aşırı ruh hali vardır: depresyon. Bununla beraber, bipolar bozukluğu olan kişilerde ayrıca mani adı verilen ikinci bir aşırı ruh hali bulunmaktadır. Mani atakları, yaşamınız için depresyonun neden olabileceği kadar rahatsız edici olabilir. Bipolar bozukluğu tedavi etmek için, depresyon ve mani durumunu da tedavi etmek aynı derecede önemlidir.
- Ayrıca bakınız; Bipolar Bozukluğu Olan Kişilere Nasıl Davranılmalı?
- Ayrıca bakınız; Bipolar Bozukluk ve Öfke: Neden Olur, Nasıl Başa Çıkılır?
Lityum, bipolar bozukluktaki mani ve depresif semptomları tedavi etmek için kullanılan en eski ve en başarılı bipolar ilaçları arasındadır.
Lityum nedir?
Lityum bir ruh hali dengeleyicidir. Yavaş salınımlı bir tablet, anında salınımlı tablet, kapsül ve oral çözelti şeklinde kullanılırlar. Aynı zamanda oldukça ucuzdur çünkü muadil ilaç olarak mevcuttur.
Lityum bipolar bozukluğu nasıl tedavi eder?
Bipolar I bozukluğunun uzun vadeli tedavisi için kullanılan lityum bir duygudurum dengeleyicidir. Duygudurum dengeleyicileri genellikle bipolar bozukluk tedavisi için ilk seçenektir. Bu, bipolar tedavisi için kullanılan ilk ilaçlar oldukları anlamına gelir. Lityum, bipolar I bozukluğunun manik evrelerini tedavi eder. Manik evreler iki tür olan bipolar bozukluğunun daha şiddetli olanıdır. Manik atakların şiddetini azaltmaya yardımcı olur. Ayrıca depresif belirtileri daha az şiddetli hale getirir. Lityumun bunu tam olarak nasıl yaptığı bilinmemektedir.
Lityum çok etkilidir. Bununla birlikte, etkili olması için kullanılması gereken ilaç miktarı, vücut için zehirli olabilecek miktara yakındır. Çok fazla almak lityum zehirlenmesine neden olabilir. Doktor, lityum zehirlenmesini önlemek için lityum kullanmaya başladığınızda dozu yavaşça değiştirebilir. Tam olarak doktorun önerdiği şekilde ve miktarda lityum kullanmak çok önemlidir. Doktor ayrıca kandaki lityum seviyesini de sıklıkla izleyecektir.
Lityumun yan etkileri
Yaygın yan etkiler
Bazı yan etkiler standart dozajlarda daha çok görülür. Ek yan etkiler daha yüksek dozlarda daha yaygındır. Bu yan etkiler aşağıdaki tabloda listelenmiştir.
Standart dozajlarda yan etkiler (900-1.800 mg / gün) |
Yüksek dozajlarda ek yan etkiler |
| – elde hafif titreme – sık sık idrara çıkma – sık sık susuzluk çekme – mide bulantısı – ishal – kusma – uyuşukluk – kas güçsüzlüğü – koordinasyon eksikliği |
– baş dönmesi – bulanık görme – yürüyüş ve bir şeyi yerden almak gibi bilinçli hareketler sırasında kas kontrolü eksikliği – kulaklarda çınlama sesi |
Nadir görülen fakat ciddi yan etkiler
Lityum, başka hastalıkları olan belirli kişilerde ciddi yan etkilere neden olabilmektedir. Ayrıca ciddi yan etkiler oluşturabilecek belirli ilaçlarla etkileşime girebilir. Bu yan etkiler az görülür. Lityum kullanan çoğu insan bunları yaşamaz. Bu yan etkilerin ortaya çıkma olasılığı hakkında endişeleriniz varsa, doktorunuzla konuşun.
Lityum böbrek fonksiyonunu azaltabilir. Böbrek hastalığı varsa, lityum kullanmanın böbrek yetmezliğine yol açma ihtimali vardır. Bu riskin seviyesi böbrek hastalığının şiddetine bağlıdır. Bu böbrek yetmezliği durumu lityum tedavisinin durdurulması ile tersine çevrilebilir. Doktorunuz reçetenize lityum yazmadan önce böbrek fonksiyonunuzu değerlendirecektir. Doktorun sizin tıbbi geçmişinizi eksiksiz olarak bilmesini sağlayın.
Nadir durumlarda, lityum tedavisi, yatkın kişilerde Brugada sendromunu tetiklemiştir. Brugada sendromu, kalp karıncıklarının ani hızlı ve koordine olmayan bir şekilde açılması ve kapanması veya titremesidir. Kalbin neden böyle yaptığı bilinmemektedir. Brugada sendromu nedeniyle ani ölüm riski çok yüksektir. En çok Güneydoğu Asya kökenli erkeklerde görülür. Lityum kullanır ve aşağıdaki belirtilerle karşılaşırsanız 112 yi arayın.
- baş dönmesi ya da bayılacak gibi hissetmek
- kalbi anormal bir şekilde atıyormuş gibi hissetmek
- nefes darlığı hissetmek
Nadir durumlarda, psikiyatrik bozuklukların tedavisi için başka ilaçlarla birlikte lityum kullanan kişilerde beyin rahatsızlığı ortaya çıkmıştır. Reçetesiz satılan ilaçların yanı sıra kullandığınız tüm ilaçları ve her türlü bitkisel veya vitamin takviyelerini doktorunuzla görüşmeniz önemlidir. Bu, doktorun zararlı etkileşimleri engellemesine yardımcı olacaktır. Beyin rahatsızlıklarının belirtileri zayıflık, yorgunluk, ateş, kafa karışıklığı ve titreme olarak ortaya çıkabilir. Bu belirtiler varsa, hemen doktorunuzu arayın.
Bipolar bozukluk, depresyonu ve mani gibi iki aşırı ruh hali arasında çok hızlı geçişlere neden olan zihinsel bir hastalıktır. Bipolar bozukluk genellikle 10’lu yaşların sonunda ya da 20’li yaşların başında, genellikle 25 yaşından önce başlar. Bipolar bozukluk tedavi edilmezse ciddi sorunlara neden olabilen yaşam boyu süren bir hastalıktır, ancak genellikle doğru tedavi ile kontrol altına alınabilir. Çoğu zaman bu tedavi lityum kullanılmaktadır.
Depresyon semptomları;
- üzüntü
- ilgisizlik
- yeme alışkanlıklarındaki değişiklikler
- kilo kaybı
- uyku eksikliği
- yorgunluk
- odaklanmada zorluk
- intihar düşünceleri veya davranışları
Mani semptomları;
- artan enerji
- hızlı düşünme
- kendine güvenin yükselmesi
- dürtü kontrolünün zayıflaması
- son derece kötü kararlar vermek
Bu ruh halleri arasında değişiklikler hafif olduğunda, günlük yaşamı sürdürmek çok zorlaşabilir. İlişkilerde sorunlara ve iş veya okulda düşük performansa neden olabilir. Bu değişiklikler şiddetli olduğunda intihar düşüncelerine ve hatta intihar davranışlarına yol açabilir.
Doktorunuzla iletişim halinde olun
Lityum kullanmak genellikle bipolar bozukluğun yaşam boyu süren tedavisinin bir parçasıdır. Tam olarak doktorunuzun önerdiği şekilde kullanırsanız çok etkili bir ilaç olabilir. Ancak, lityum herkes için uygun değildir ve doktorunuzun size söylediği gibi kullanmazsanız, lityum zehirlenmesi tehlikesi yaşayabilirsiniz.
Lityumu mümkün olduğunca güvenli ve etkili kullandığınızdan emin olmak için aşağıdaki ipuçlarını deneyin:
- Doktorunuzun tıbbi geçmişinizin tamamını, aldığınız tüm ilaçları ve destek ürünlerini bildiğinden emin olun.
- İlacı aynen doktorunuzun size söylediği gibi kullanın.
- Doktorunuzdan ilacın yan etkileri hakkında daha fazla bilgi isteyin ve mevcut riskinizi tartışın.
- Tedavinizle ilgili endişeleriniz hakkında daima doktorunuzla konuşun.
Soru: Lityum zehirlenmesi yaşayıp yaşamadığımı nasıl anlarım?
Cevap: Lityum zehirlenmesinin belirtileri ishal, kusma, titreme, koordinasyon eksikliği, uyuşukluk veya kas zayıflığı olarak kendini gösterebilir. Bu etkiler çok görülebilir. Bu yan etkilerden herhangi birini fark ederseniz, lityum almayı bırakın ve derhal doktorunuza başvurun.
Bipolar bozukluk lityum tedavisi ile bağlantılı ilginizi çekebilecek diğer paylaşımlar;
- Bipolar Bozukluk ve Cinsellik / Cinsel İşlev
- Lityum İçeren Besinler | Lityum Nelerde, Hangi Besinlerde Vardır