Kanser Evreleri Nelerdir?
Kanser teşhisi konulduğunda, doktor hastayı kanserin evreleriyle ilgili bilgilendirecektir. Bu, kanserin boyutunu ve ne kadar uzağa yayıldığını açıklayacaktır.
Kanser tipik olarak birden dörde kadar evrelere gruplandırılmıştır. Dördüncü kanser evresi en tehlikelisidir. Bu geniş gruplar tümörle ilgili spesifik bilgiler içeren ve vücudun geri kalanını nasıl etkilediğiyle ilgili çok daha detaylı bir sisteme dayanmaktadır.
Aşağıdaki bir çok durumdan dolayı kanserin evresini anlamak önemlidir.
- Tedavi: Hangi tedavinin en çok işe yarayacağının öğrenilmesine yardımcı olur. İlerlemiş bir kanser kemoterapi tedavisine ihtiyaç duyarken, kanserin evresi erken dönem ise ameliyat gerektirebilir.
- Görünüş: İyileşme süreci bir dereceye kadar kanserin ne kadar erken fark edildiğine bağlıdır. Kanser evresi muhtemel sonuçlarla ilgili fikir verecektir.
- Araştırma: Bir çok hastane hangi tedavinin daha önce kullanıldığı ve hangisinin işe yarayacağı ile ilgili bilgilere sahiptir. Araştırmalar en efektif tedaviyi bulmak için daha önce görülmüş benzer durumları karşılaştırır.
Kanser Evreleme grupları
Doktor kanserin hangi evrede olduğununa karar vermek için test sonuçlarından (klinik evre) ya da muhtemelen tümörün kendisinden (patolojik evre) topladığı bilgileri kullanacaktır.
Tümör içeren kanserlerin çoğu 5 geniş grup şeklinde evrelenmiştir. Bunlar genelde rakamlarla ifade edilir. Kan kanseri, lenfoma ve beyin kanseri gibi diğer kanser türlerinin kendilerine özel evreleme sistemleri vardır. Bütün bu yöntemlerin hepsi kanserin ne kadar ilerlemiş olduğunu söyleyecektir.
- Evre 0 (sıfır) : Kanser yok demektir. Sadece kanser olma potansiyeli olan anormal hücreler vardır. Buna ayrıca karsinoma in situ (carcinoma in situ) da denir.
- Evre 1 : Sadece bir bölgede küçük bir kanser var demektir. Erken evre kanser olarak ta adlandırılır.
- Evre 2 ve Evre 3 : Kanserin daha büyük olduğu anlamına gelir ve çevre dokulara ve lenf düğümlerine yayılmaktadır.
- Evre 4 : Kanser vücudun diğer bölgelerine yayılmıştır. İlerlemiş kanser ya da metastatik kanser de denir.
Klinik kanser evresini yani kanserin ne kadar uzağa yayıldığını tahmin etmek için sağlık muayenesi ve birçok test uygulanır. Bu testler, kan testi, diğer laboratuvar testleri ve görüntüleme taramalarını içerir. Bunlar X-ray ya da aşağıdakiler biri ya da birkaçı olabilir.
- Manyetik rezonans görüntüleme (MRI): Etkilenmiş alanın detaylı görüntülemesini yaparak kanser evresini anlamak için güçlü mıknatıslar ve radyo dalgaları kullanılır.
- Kompüterize edilmiş tomografi (CT) taraması: Farklı açılardan birçok X-ray gönderilir ve daha fazla bilgi göstermesi için bir araya getirilir.
- Ultrason: Vücudun iç kısımlarının görüntülenmesinin yapılması amacıyla yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak kanser evresi tespit edilmeye çalışılır.
Ayrıca biyopsi yaptırılması da gerekebilir. Biyopsi küçük bir doku parçasının alınıp mikroskop altında incelenmesidir.
Eğer tümör ameliyatla alınırsa, doktor tümör hakkında daha fazla bilgiye ulaşacaktır ve vücudu nasıl etkilediğini öğrenecektir. Bu bilgi patolojik evre ve cerrahi evreyi belirlemek için test sonuçlarına eklenecektir. Bu klinik kanser evresinden farklı olabilir ve doğruluk payının daha fazla olduğu düşünülmektedir.
TNM Sistemi ile Kanser Evrelerinin Tespiti
Doktorun ayrıntılı kanser evresini belirlemek için kullanacağı diğer bir yöntem de TNM sistemidir. TNM, tümör, node (nod, yumru, düğüm) ve metastas’ın baş harfleridir. Bu etmenlerin hepsini ölçecek ve bir numara ya da ölçüm belirlenemiyorsa “X” değerini verecektir. Bu semboller her bir kanser tipi için birtakım farklılıklar gösterir fakat genelde aşağıdaki şekilde ifade edilirler.
-
- Tümör (T): “T” yi 0-4 arası numaralar takip eder. Numaralar tümörün büyüklüğünü ve bazen de nerede yer aldığını ifade eder. T0, ölçülebilir bir tümör yok demektir. Numara ne kadar büyükse tümör de o kadar büyüktür.
- Nod (N): “N” yi 0-3 arası numaralar takip eder. Numaralar kanserin lenf düğümlerine yayılıp yayılmadığını gösterir. Bunlar, virüs ve bakteriler gibi şeyleri vücudunuzun diğer bölgelerine hastalık bulaştırmadan önce filtreleyen bezlerdir. N0 lenf düğümlerine ulaşmamış demektir. Daha yüksek numaralar, kanserin daha fazla lenf düğümlerine ulaştığını ifade ederek kanser evreleri hakkında bilgi verir.
- Metastas (M): “M” yi 0-1 numaraları takip eder. Kanserin vücudunuzun diğer organ ve dokularına yayılıp yayılmadığını gösterir. M0 yayılmamış, M1 ise yayılmış demektir.
Diğer Faktörler
Doktorlar kanserin nasıl bir davranış göstereceğiyle ilgili ipuçları için kanserle ilgili başka verilere de bakarlar. Bu veriler:
- Derece: Bu kanser hücrelerinin mikroskop altında nasıl göründüğü anlamına gelir. Düşük derece kanser hücreleri normal hücreler gibi, yüksek derece kanser hücreleri ise çok daha anormal şekilde görünürler. Düşük dereceli kanser hücreleri daha yavaş büyürler ve muhtemelen yüksek dereceli kanser hücrelerinden daha yavaş yayılırlar.
- Tümör İşaretleyicileri: Bunlar, belli bir tür kanser varsa, kan ve idrarda yüksek değerlerde çıkan maddelerdir.
- Genetik: Kanser hücrelerinin DNA’ ları doktora kanserin yayılıp yayılmayacağı ve tedavinin işe yarayıp yaramayacağı ile ilgili bilgi verir.
Doktor bütün bu bilgilere sahip olduktan ve T, N ve M’nin numaralarını belirledikten sonra kanserin nihai evresini bildirir.
Kanser Evreleri Değişmez
Kanser evresi tipik olarak, hastalıkla ilgili ne olduğuna bakılmaksızın ilk tanı konulduğundaki evre olarak kalır. Örnek olarak, eğer evre 2 akciğer kanseri olarak tanı konulmuşsa, kanser yayılmış ya da gerileme dönemine girmiş bile olsa, hep evre 2 olarak anılacaktır.
Çünkü, tedavi seçenekleri ve hastalığı atlatma şansınız kanserin ne kadar erken fark edildiğine dayanmaktadır.
Bazı durumlarda, kanser, tekrar yapılan tedavi testlerinden sonra yeniden evrelenebilir ya da tekrar geri gelebilir.
İlginizi çekebilir;
- Kanser Nedir? Kanserin Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
- Kansere İyi Gelen Besinler: 15 Maddede Kanserle Mücadele Eden Besinler
- Maydanozun Faydaları: Maydanozun Kalbe, Damarlara, Kansere, Diyabete, Saça, Göze, Cilde, Kan Basıncına, Bağışıklık Sistemine Faydaları
- Kolesterol ve Yüksek Kolesterol Nedir? Belirtileri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
- Yüksek Kan Basıncı (Hipertansiyon) Tedavisi Nasıl Olur
- Diyabet nedir? Diyabet çeşitleri nelerdir?
- Tip 2 Diyabet Tedavisi İçin Doğal Yöntemler