Yüksek Kan Basıncı – Yüksek Tansiyon (Hipertansiyon) Nedir?
Yüksek kan basıncı, yüksek tansiyon ya da hipertansiyon olarak ta bilinir. Yüksek kan basıncı en çok görülen kalp-damar rahatsızlığıdır.
Kan basıncı, kanın vücudunuzda dolaşırken atardamar duvarına uyguladığı basınç kuvvetidir. Bir araba lastiğinin içindeki hava ya da bir su hortumunun içindeki su gibi kanınız da atardamarlarınızı bir noktaya kadar şişirir. İşte araba lastiğinin içindeki çok fazla hava basıncının lastiğe zarar vermesi gibi yüksek kan basıncı da atardamarlarınıza zarar vererek kalp rahatsızlığı ve inme gibi hayati tehlike içeren hastalıklara yakalanmanıza sebep olabilir.
Türkiye’de her 3 yetişkin kişiden birinde hipertansiyon görülmektedir.
Eğer yüksek tansiyonunuz varsa muhtemelen check-up yaptırdığınız zaman tasadüfen öğreneceksiniz. Emin olmak için kendi doktorunuzu da mutlaka görün. Doktorunuz yüksek tansiyon konusunda neler yapabileceğiniz ile ilgili olarak sizi detaylı bir şekilde bilgilendirecektir.
Kan Basıncı Nasıl Ölçülür?
Ölçümde iki numara ortaya çıkar. Bu iki numaradan birincisi yani daha büyük olanı sizin sistolik basıncınızdır. Bu, kalp atışı sırasında atardamardaki basıncı ifade eder. İkinci numara ise diastolik basınçtır yani kalbin iki atış arasında dinlendiği sırada atardamarda oluşan basınçtır.
Normal kan basıncı doğumdaki oran olan yaklaşık 64/40′ tan zamanla sağlıklı bir yetişkinde olan yaklaşık 120/80 seviyesine kadar yükselir. Eğer topluluk önünde yapılan bir konuşma ya da 5 km tempolu koşu sonrası kan basıncınızı ölçerseniz az bir miktar yüksek çıkması normaldir. Fiziksel yada duygusal durum değişikliklerinde kan basıncının yükselip alçalması doğaldır.
Ayrıca kan basıncının kişiden kişiye farklılık göstermesi ve hatta vücudun farklı bölgeleri arasında değişiklik göstermesi de normaldir. Fakat eğer kan basıncınız yüksek bir seviyede sabit kalıyorsa doktorunuzla tedavi hakkında konuşmanız gerekmektedir. Hipertansiyon kalbinizi kapasitesi üzerinde çalışması için zorlar. Kan damarlarınızın zarar görmesinin yanı sıra hipertansiyon beyninize, gözlerinize ve böbreklerinize de zarar verebilir.
Kan Basıncının Ne kadar Yükselmesi Tehlikelidir?
Her iki değer için de en az 140/90 ya da daha yüksek çıkması durumunda yüksek kan basıncı söz konusudur. Eğer kan basıncınız 180/110 ya da daha yüksek ise acil olarak tıbbi yardım almalısınız.
Kan basıncınız 120/80 den çok az fazla ise doktorunuz size prehipertansiyonunuz olduğunu da söyleyebilir. Prehipertansiyon atardamarın, kalbin, beynin ve böbreklerin zarar görme riskini yükseltir. Doktorların birçoğu prehipertansiyonun tedavi edilmesi gerektiğini söyler fakat hala uzun vadede tedavi sağlayan bir kanıt yoktur.
Birçok insan yüksek kan basınçları olduklarının farkında değildir. Yüksek kan basıncı sessiz bir katil olarak adlandırılır çünkü vücuda ciddi anlamda zarar verse bile çok ender belirti gösterir.
Tedavi edilmeyen hipertansiyon aşağıdaki ciddi problemlere sebep olabilir
- Görme bozuklukları
- Kalp krizi
- İnme
- Böbrek yetmezliği
- Kalp yetmezliği
Çok yüksek kan basıncı olan kritik hastalarda “malign hipertansiyon” olabilir. Malign hipertansiyon hızlı bir şekilde gelişerek organlarınıza çabucak zarar veren tehlikeli bir durumdur. Eğer malign hipertansiyonunuz varsa acil olarak doktorunuzu görmelisiniz.
Neyse ki yüksek kan basıncı kontrol edilebilir bir durumdur. İlk adım kan basıncınızı düzenli olarak ölçtürmektir.
Kimlerde Hipertansiyon Görülür?
Yüksek kan basıncı daha çok ailesinde yüksek kan basıncı, kalp rahatsızlığı ya da şeker hastalığı (diyabet) bulunan kişilerde görülür.
Aşağıdaki özellikleri gösteren insanlarda daha yaygındır.
- 55 yaşından büyükler
- Fazla kilolular
- Aktif olmayan – Hareketsiz insanlar
- Aşırı alkol tüketenler
- Sigara içenler
- Afroamerikanlar
Eğer yüksek oranda tuz içeren yiyecekler yiyorsanız, ibuprofen ya da asprin gibi antiinflamatuar ilaçlar, burundaki nemi azaltarak soluk almayı kolaylaştıran dekonjestan (decongestants) ilacı kullanıyorsanız ya da yasal olmayan kokain gibi uyuşturucular kullanıyorsanız yüksek kan basıncı hastalığına yakalanma ihtimaliniz daha yüksektir.
Esansiyel Hipertansiyon – Sürekli Yüksek Kan Basıncı
Rapor edilen yüksek kan basıncı problemlerinin %90’ından fazlasının altında yatan problem tanımlanamamıştır. İşte bu duruma esansiyel hipertansiyon denir.
Yüksen kan basıncı genel olarak kalıtsaldır. Ayrıca ırk ve yaş ile de ilgilidir.
Diyet ve yaşam şekli esansiyel hipertansiyonda önemli bir rol oynar. Tuz ve yüksek kan basıncı arasındaki bağlantı dikkate değerdir. Japonya’nın kuzey adalarında yaşayan insanlar dünyada en çok tuz tüketen insanlardır. Hipertansiyon problemi yaşamaları yüksek ihtimaldir.
Yüksek kan basıncı olan birçok insan tuza karşı hassastır. Az bir miktar tuz kan basınçlarını yükseltebilir.
Esansiyel hipertansiyonla bağlantılı olabilecek diğer etkenler
- Obezite (şişmanlık)
- Diyabet (şeker hastalığı)
- Stres
- Potasyum, kalsiyum ve magnezyumun düşük seviyede olması
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Aşırı alkol tüketimi
Sekonder Hipertansiyon – İkincil Hipertansiyon
Yüksek kan basıncına sebep olan etkenler tanımlanmışsa buna sekonder hipertansiyon denir. Buna, genel olarak en çok böbrek hastalıkları sebep olur.
Hipertansiyon ayrıca böreklerde oluşan tümörler ya da rahatsızlıklar sebebiyle de oluşabilir. Bu durum böbreküstü bezlerinizin kan basıncını artıran yüksek miktarda hormon salgılamasıdır.
Bazı ilaçlar, özellikle östrojen içeren doğum kontrol hapları ve hamilelik kan basıncını yükseltir. Aldığınız herhangi bir şeyin kan basıncınızı yükseltip yükseltmediğini kontrol etmek için doktorunuza başvurun.
İlginizi çekebilir;
- Yüksek Kan Basıncı (Hipertansiyon) Tedavisi
- Kolesterol ve Yüksek Kolesterol Nedir? Belirtileri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
- Diyabet (Şeker hastalığı) Nedir? Çeşitleri ve Belirtileri Nelerdir? Diyabet Nasıl Kontrol Altında Tutulur?
- İnsülin Direnci Nedir? Neden Olur? Diyabet ve Diğer Hastalıklarla Bağlantısı Nasıldır?
- Vücudunuzun Bu İltihap Sökücülere İhtiyacı Var
- Tiroid Problemleri: Nelerdir? Ne Sebep Olur?
- Obezitenin Neden Olduğu Hastalıklar? Obeziteyle Bağlantılı 7 Hastalık
- Hangi Mide Ameliyatını Tercih Etmeliyim? En İyi Kilo Verme Mide Ameliyatı?