İnsülin Direnci Nedir?
İnsülin anahtar gibi hareket eden bir hormondur. İnsülin kandaki bir tür şeker olan glikozun içeri girmesini ve enerji üretmesini sağlamak için hücrelerin kilidini açar. Bazen bu kilit-anahtar işleyişi çalışmaz. Hatta vücut daha fazla insülin üretse bile glikoz kanda birikir. Buna insülin direnci denir. Bilim insanlarının bu konuyla ilgili bazı fikirleri vardır fakat hücrelerin neden yanıt vermeyi durdurduğundan emin değillerdir.
İnsülin direncinin belirtileri nelerdir?
Genellikle herhangi bir belirti göstermez. Bu hastalığı uzun zamandır yaşıyor olabilirsiniz ve bunun farkında olmayabilirsiniz. Şiddetli insülin direnci olan insanlarda bazen cilt, boyun, dirsek, el ve koltuk altı bölgelerinde siyah lekeler oluşur
Sizi insülin direncine sürükleyen nedir?
Eğer fazla kiloluysanız, yeteri kadar egzersiz yapmıyorsanız, yüksek kan basıncınız varsa ya da sigara içiyorsanız bu etkenler insülin direncine neden olabilir.
Kan dolaşımı ve kalp rahatsızlıkları insülin direncine neden olur mu?
Dolaşım sistemiyle ilgili, düşük (HDL) iyi kolesterol seviyesi, kanda bulunan bir çeşit yağ olan trigliseridin yüksek seviyede olması, kalp hastalıkları, daha önce yaşanmış bir inme ve boyundaki ya da bacaktaki damar hastalıkları gibi bazı sorunlar büyük olasılıkla insülin direncine neden olur?
Aile hikayesinin insülin direncindeki rolü nedir?
Anne baba, erkek kardeş ya da kız kardeşiniz tip 2 diyabete sahipse, sizin de tip 2 diyabet riskiniz yüksektir. Annenizin size hamileyken diyabeti varsa (gestasyonel diyabet – gebeliğe bağlı diyabet) sizin de diyabet olma riskiniz yüksektir.
Nasıl teşhis edilir?
İnsülin direnci testi karmaşık ve zahmetlidir. Bu yüzden doktorlar insülin direncini ölçmek yerine, muhtemelen prediyabet (olması gerekenden yüksek kan şekeri durumu) için ölçüm yaparlar. Laboratuvar bir süre aç kalındıktan sonra kandaki glikoz seviyesini ölçer ya da son bir kaç ay için ortalama kan şekeri seviyesini kontrol eder. Normalden daha çok çıkan sayılar insülin direncini işaret etmektedir.
İnsülin direnci diyabete neden olabilir mi?
Pankreas için glikozu vücut hücrelerinin içine sokmaya çalışmak için çok fazla insülin üretmesi zordur. En sonunda, insülin üreten hücreler prediyabete ve tip 2 diyabete neden olacak şekilde bozulabilirler. Eğer insülin direncini erkenden fark eder ve yaşam tarzınızı değiştirirseniz, diyabet hastalığa yakalanmaktan kurtulabilirsiniz.
Beslenmenin insülin direncine etkisi nedir?
Tatlıları, rafine edilmiş hububat ürünlerini ve hayvansal yağları minumuma indirin ve bol miktarda sebze, meybe ve tam tahıllı besinleri tercih edin. Bu tür bir beslenme planı sağlıklı bir kiloya ulaşmanızı ve bu kiloyu korumanızı sağlar. Ayrıca hücrelerin insülini daha iyi kullanmasına yardım eder. Özellikle zayıflıyor ve daha aktif bir yaşam sürüyorsanız bu insülin direncini düşürebilir. Ayrıca beslenme planında tuzu da azaltmanın faydası olacaktır. Araştırmalar ayrıca göstermiştir ki, D vitamininin düşük olması durumunda vücut insülini iyi kullanamamaktadır.
Hareket edin
Fiziksel aktivite insülin direnciyle olan savaşta geniş bir yer kaplamaktadır. Aynen sağlıklı beslenme gibi kilo vermenize yardım eder. Egzersiz yapmak ayrıca, özellikle kaslarınızda olmak üzere, hücrelerin insülini kullanmasına fayda etmektedir. Haftanın çoğu gününde, günlük en az 30 dakika egzersiz yapmayı hedefleyin. Egzersiz sırasında kalbiniz daha hızlı atmalı ve daha hızlı nefes alıp veriyor olmalısınız.
İlaç kullanımı
Yaşam tarzı değişiklikleri insülin direnci tedavisinde en iyisidir. Fakat hastalığınız varsa, muhtemelen tip 2 diyabet, doktor sizden metformin ilacını denemenizi isteyebilir. Metformin genç insanlar için tip 2 diyabeti engelleyebilir ya da geciktirebilir fakat kilolu insanların tip 2 diyabete yakalanma ihtimali çok yüksektir. Metformin ayrıca gastasyonel diyabeti olan kadınlarda tip 2 diyabetten korunmaya yardım edebilir.
Metabolik Sendrom
İnsülin direnci bu hastalığın bir parçasıdır. Metabolik sendromu olan insanlar, geniş bir bel, yüksek trigliserid, düşük HDL kolesterol (iyi kolesterol), yüksek kan basıncı ve normalden yüksek kan şekeri hastalıklarından en az üç tanesine sahiptirler. Metabolik sendrom diyabet, kalp hastalıkları ve inme tehlikesi riskini artırır.
Bağlantılı Hastalıklar
İnsülin direnci olan insanların vücutlarında sık sık normalden bir miktar yüksek seviyede iltihaplanma olur. İnsülin direnci hastalığı, kalp ve kalp damarı hastalıkları, arterlerde kan pıhtısı oluşması, böbrek hastalıkları, karaciğer hastalıkları, polikistik over sendromu (PCOS) ve romatizmal eklem iltihabıyla bağlantılıdır.