Penisilin Alerjisi: Test, Belirtiler, Teşhis, Tedavi

Penisilin alerjisi nedir

Penisilin alerjisi, bağışıklık sisteminin antibiyotik bir ilaç olan penisiline karşı gösterdiği anormal bir reaksiyondur. Penisilin, çeşitli bakteriyel enfeksiyonları tedavi amaçlı reçete edilir.

Penisilin alerjisinin sık görülen belirtileri ve semptomları, döküntü, kurdeşen ve kaşıntıdır. Şiddetli reaksiyonlar, anafilakside dahil olmak üzere çoklu vücut sistemlerini etkileyen hayatı tehdit edici bir durumdur.

Araştırmalar, penisilin alerjilerinin aşırı bir biçimde rapor edildiğini göstermiştir. Bu durum uygunluğu daha az olan ve daha pahalı antibiyotik tedavilerinin kullanılması ile sonuçlanabilecek bir problemdir. Bu nedenle, penisilin alerjisi durumundan şüphe duyulduğunda, gelecekte en iyi tedavi seçeneklerini sağlayabilmek için kesin bir tanıya ihtiyaç duyulmaktadır.

Özellikle penisilinin kimyasal özelliklerine benzer özelliklere sahip olan diğer antibiyotikler de alerjik reaksiyonlara neden olabilir.

Penisilin alerjisinin belirtileri

Penisilin alerjisinin semptom ve belirtileri genellikle ilacı kullandıktan sonraki bir saat içinde ortaya çıkar. Daha az görülen bir durum olarak, reaksiyonlar saatler, günler veya haftalar sonra ortaya çıkabilir.

Penisilin alerjisi belirti ve semptomları aşağıdakileri içerebilmektedir;

• Kurdeşen
• Deri döküntüsü
• Ateş
• Kaşıntı
• Şişme
• Nefes darlığı
• Hırıltılı solunum
• Kaşınan, sulu gözler
• Burun akıntısı
• Anafilaksi

Anafilaksi

Anafilaksi, vücut sistemlerinin geniş çaplı bir şekilde iş görmemesine neden olan, hayatı tehdit eden nadir görülen bir alerjik reaksiyondur. Anafilaksi belirtileri ve semptomları aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Solunum zorluğuna neden olan, solunum yollarının ve boğazın tukanması,
• Mide bulantısı veya karın krampları
• Kusma veya ishal
• Baş dönmesi veya bayılma hissi
• Zayıf, hızlı nabız
• Kan basıncında düşüş
• Nöbetler
• Bilinç kaybı

Penisilin allerjisi nedeniyle ortaya çıkan diğer problemler

Daha az görülen penisilin alerji reaksiyonları ilacı kullanmaya başladıktan günler veya haftalar sonra ortaya çıkar ve ilacı kullanmayı bıraktıktan sonra bir süre daha devam edebilir. Bu problemler aşağıda sıralanmıştır.

• Eklem ağrısı, döküntü, şişme, ateş ve mide bulantısına neden olabilecek serum hastalığı
• İlaç kaynaklı anemi,kırmızı kan hücrelerinde azalmadır ve yorgunluğa, nefes darlığına, düzensiz kalp atışlarına ve diğer başka semptom ve belirtilere neden olabilir
• Ciltte döküntü, yüksek beyaz kan hücresi sayısı, lenf düğümlerinin şişmesi, genel şişlik ve pasif hepatit enfeksiyonunun tekrarlanması ile sonuçlanan sistemik semptomlar ve eozinofili ile ortaya çıkan ilaç reaksiyonu
• İdrarda kan, genel şişme, ateş, kafa karışıklığı ve diğer semptom ve belirtilere neden olabilen böbreklerde iltihaplanma (nefrit)

Alerjik reaksiyon olmayan olumsuz olaylar

Penisilinin, diğer ilaçlarda olduğu gibi, ilaca karşı alerjik bir reaksiyon olmayan yan etkileri ile karşılaşabilirsiniz. Hafif mide bulantısı, ishal, baş ağrısı veya vajinal kaşıntı gibi penisilin tipine bağlı olarak sık görülen yan etkiler ortaya çıkabilmektedir. Tedavisini gördüğünüz bir enfeksiyonun belirtileri veya semptomları veya alakasız semptomlar alerjik bir ilaç reaksiyonu olarak yanlış anlaşılabilir.

Ne zaman doktora görünmeli?

Eğer penisilin alerjisi belirtileri veya semptomları yaşarsanız, mümkün olan en kısa sürede doktorunuzu görün. Tipik bir yan etkinin ve alerjik reaksiyonların neler olduğunu ve ilaç kullanımı ile nelerin tolere edilebileceğini anlamak önem arz eder.

Penisilin kullandıktan sonra şiddetli reaksiyon veya şüpheli anafilaksi belirtileri yaşarsanız, 112’yi arayın veya acil tıbbi yardım çağırın.

Penisilin alerjisinin nedenleri

Penisilin alerjisi, bağışıklık sisteminin ilaca karşı aşırı duyarlı hale geldiğinde ortaya çıkar. Vücut ilaca karşı yanlışlıkla bakteriyel veya viral bir enfeksiyonmuş gibi zararlı bir madde olarak tepki verir.

Penisiline karşı bağışıklık sistemi duyarlı hale gelmeden önce, penisiline en az bir kere maruz kalmak gerekir. Bağışıklık sistemi tarafından penisilin zararlı bir madde olarak yanlış tanımlandığında, ilaca karşı bir antikor geliştirir.

İlacın bir sonraki kullanımında, bu spesifik antikorlar ilacı işaretlerler ve bağışıklık sistemi maddeye doğrudan saldırı yapar. Bu aktivite sonucunda salınan ve açığa çıkan kimyasallar, alerjik bir reaksiyonla bağlantılı semptom ve belirtilere neden olurlar.

Penisiline önceden olan maruz kalma durumu belirgin olmayabilir. Bazı kanıtlar göstermiştir ki, besin sağlamadaki eser miktarın, bağışıklık sisteminin kişinin kendisine bir antikor oluşturması için yeterli olabilmektedir.

Penisilinler ve ilgili ilaçlar

Penisilinler beta-laktam grubu antibiyotikleri adı verilen bir antibakteriyel ilaç sınıfına aittir. İlaçların mekanizmaları farklılık gösterse de, genellikle bakteriyel hücrelerin duvarlarına saldırarak enfeksiyonlarla mücadele ederler. Penisilinlere ek olarak, alerjik reaksiyonlarla daha sık ilişkili diğer beta-laktam antibiyotikleri sefalosporinler adı verilen bir gruptur.

Bir çeşit penisiline karşı alerjik bir reaksiyon yaşadıysanız, diğer penisilin tiplerine veya bazı sefalosporinlere karşı da alerjik olma ihtimaliniz vardır.

Penisilinler şunlardır;

• Amoksisilin
• Dikloksasilin
• Ampisilin
• Nafcillin
• Oxacillin
• Penisilin G
• Penisilin V
• Ticarcillin
• Piperasillin

Sefalosporinler şunlardır;

• sefaklor
• Sefazolin
• Cefadroxil
• sefdinir
• sefotetan
• Sefuroksim
• sefprozil
• Sefaleksin (Keflex)
• Sefepime (Maxipine)

Penisilin alerjisi risk faktörleri

Herhangi bir kişi penisilinlere karşı alerjik bir reaksiyon gösterebilirken, birkaç faktör bu riski artırabilmektedir. Bu faktöeler;

• Saman nezlesi veya yiyecek alerjisi gibi diğer alerji öyküsü
• Başka bir ilaca karşı alerjik reaksiyon
• Ailede ilaç alerjisi öyküsü
• Tekrarlayan kullanım, uzun süreli kullanım ya da yüksek dozda kullanım nedeniyle penisiline daha fazla maruz kalma
• Epstein-Barr virüsüveya HIV enfeksiyonu gibi alerjik ilaç reaksiyonları ile bağlantılı belirli hastalıklar

Penisilin alerjisinden korunma

Penisiline karşı alerjiniz söz konusuysa, en iyi korunma yöntemi ilaçtan uzak durmaktır. Kendinizi korumak için izleyebileceğiniz yöntemler şunlardır:

• Sizle ilgilenen sağlık çalışanlarını bilgilendirin. Diğer antibiyotik alerjileriniz gibi penisiline karşı olan alerjinizin tıbbi kayıtlarınızda açıkça belirtildiğinden emin olun. Diş hekiminiz veya diğer sağlık çalışanlarını durumunuz ile ilgili bilgilendirin.
• Bileklik takın. İlaca karşı olan alerjinizi gösteren tıbbi bir uyarı bileziği kullanın. Bu bilgi acil durumlarda uygun tedavinin hızlıca sağlanmasında işe yarayabilir.
• Acil epinefrin (adrenalin) bulundurun. Alerjiniz ciddi reaksiyonlara neden olmuşsa (anafilaksi gibi), doktor size muhtemelen kendinden enjeksiyonlu bir şırınga ve iğne cihazı (epinefrin oto-enjektörü) yazar. Klinik bir personel ya da doktorunuz otoenjektörün nasıl kullanılacağı konusunda size eğitim verecek ve bilgilendirecektir.

Teşhis

Doğru bir tanı için uygun tanı testleri ve ayrıntılı bir muayene gereklidir. Penisilin alerjisinin yanlış teşhis edilmesi, yeterince uygun olmayan veya daha pahalı antibiyotik ilaçların kullanımıyla sonuçlanabilir.

Doktorunuz fizik muayene yapacak, ek testler isteyecek ve semptomlar hakkında sorular soracaktır. Bu testler için sizi bir alerji uzmanına (allerjist) yönlendirilebilir. Bu testler aşağıdakiler olabilir;

Penisilin testleri

1. Cilt testleri

Cilt testinde, hemşire veya alerji uzmanı, cildinize küçük bir iğne ile küçük miktarda örnek bir penisilin uygular. Teste verilen pozitif reaksiyon, ciltte kızarıklık, kaşıntı, kabarıklığa neden olur.

Pozitif çıkan bir sonuç, penisilin alerjisi ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir. Negatif çıkan bir test sonucu genellikle penisilinlere karşı alerjiniz olmadığı anlamı taşır. Ancak negatif bir sonucun yorumlanması daha zordur çünkü ortaya çıkan bazı ilaç reaksiyonları cilt testleri aracılığıyla tespit edilemez.

2. Kademeli yükleme

Kademeli bir ilaç yüklemesi, penisilin alerjisi teşhisinin belirsizlik gösterdiği durumlarda önerilebilir. Bu prosedürle, küçük dozdan başlayarak ve istenilen doza kadar artan örnek penisilini beş doza kadar alırsınız. Eğer terapötik doza reaksiyon olmadan ulaşırsanız, doktor bu tip penisilinlere karşı alerjik olmadığınız sonucuna varacaktır. İlacın reçeteye göre alınabilmesi mümkün olacaktır.

Bir penisilin türüne karşı bir alerji söz konusu ise, doktor, bilinen kimyasal özelliği sebebiyle, alerjik reaksiyonlara sebep olma ihtimali düşük olan başka bir tür penisilin veya sefalosporin ile kademeli bir yükleme önerebilir. Bu uygulama, doktorun güvenli bir şekilde kullanılabilecek bir antibiyotik tanımlamasını sağlayacaktır.

İlaç yükleme işlemi esnasında doktor tarafından dikkatli bir gözetim oluşturulur ve olumsuz reaksiyonları tedavi etmek için destekleyici bakım hizmetleri sunulur.

Tedavi

Penisilin alerjisine yönelik müdahaleler iki genel stratejiye ayrılabilir:

• Mevcut alerji semptomlarının tedavisi
• Penisiline duyarsızlaştırma

Mevcut semptomların tedavisi

Penisiline karşı oluşan alerjik reaksiyon semptomlarını tedavi etmek amacıyla aşağıdaki tıbbi uygulamalar kullanılabilir:

• İlacın geri çekilmesi. Doktor penisiline karşı alerjiniz olduğunu veya muhtemel alerjinizin bulunduğunu tespit ettiği taktirde ilacı kesmek tedavinin ilk adımıdır.
• Doktor size bir antihistamin yazabilir veya alerjik bir reaksiyon sırasında aktive edilmiş immün sistem (bağışıklık sistemi) kimyasallarını bloke edebilen difenhidramin (Benadryl) gibi reçetesiz kullanılabilen bir antihistamin reçete edebilir..
• Daha ciddi reaksiyonlarla bağlantılı inflamasyonu tedavi etmek için oral olarak alınabilen veya enjekte edilerek uygulanabilen kortikosteroidler kullanılabilir.
• Anafilaksi tedavisi. Anafilaksi, nefes almayı desteklemek ve kan basıncını korumak için acil epinefrin (adrenalin) enjeksiyonunun yanı sıra hastane bakımı gerektirir.

İlaca karşı duyarlılığı giderme

Eğer başka antibiyotik tedavisi seçeneği yoksa, doktor bir enfeksiyonu tedavi etmek için bir penisilin kürü kullanmanızı sağlayacak ilaca karşı duyarsızlaştırma (duyarlılığı giderme) denen bir tedavi yöntemi önerebilir. Bu tedavi ile öncelikle çok küçük miktarda bir doz alırsınız ve birkaç saat veya birkaç gün boyunca her 15 ila 30 dakikada bir devamlı olarak artan dozlar alırsınız. Reaksiyon olmadan arzu edilen doza ulaşabilirseniz, tedaviye devam edebilirsiniz.

Tüm tedavinin boyunca toleransınızı korumak için ilacı söylendiği şekilde kullanmak önemlidir. Gelecekte penisiline ihtiyaç olacaksa, duyarsızlaştırma tedavisinin tekrarlaması gerekecektir.

Tıbbi müdahale sırasında dikkatli bir şekilde takip edilirsiniz ve oluşan reaksiyonları tedavi etmek amaçlı destekleyici bakım sağlanır. Eğer geçmişte penisilin ciddi, hayatı tehdit edici bir reaksiyona neden olmuşsa, duyarsızlaştırma uygulaması nadiren kullanılır.

Randevuya hazırlanma

Aşağıdaki soruları cevaplamaya hazır olun. Bu detaylar, doktorun semptomların nedenlerini belirlemesine yardımcı olması açısından önemlidir.

• Hangi semptomları yaşadınız?
• Kullandığınız penisilin veya diğer antibiyotiklerin adları nelerdir?
• İlaç neden reçete edildi?
• Bu ilacı kullanmıyorken geçmişte bu semptomları yaşadınız mı?
• Penisilin alındıktan ne kadar zaman sonra semptomlar başladı?
• Belirtiler ne kadar sürdü?
• İlaç almayı bıraktınız mı?
• Başka hangi ilaçları, vitaminleri, bitkisel tedavileri veya diğer besin takviyelerini kullanıyorsunuz?
• Günün hangi saatinde diğer ilaçlarınızı veya takviye ürünlerini kullanıyorsunuz?
• Düzenli olarak kullandığınız herhangi bir ilacın veya takviye ürününün dozajını arttırdınız mı?
• Düzenli olarak kullandığınız ilaçlarınızı veya takviye ürününü kullanmayı bıraktınız mı?
• Semptomları tedavi etmek için bir şey kullandınız mı ve bu nasıl bir etki gösterdi?
• Geçmişte herhangi bir ilaca karşı reaksiyon gösterdiniz mi? Eğer öyleyse, bu hangi ilaçtı?
• Gıda alerjisi, saman nezlesi, veya başka alerjileriniz var mı?
• Ailenizde penisilin veya başka bir ilaç alerjisi öyküsü var mı?

Doktora göstermek için şişme ve kızarıklık gibi herhangi bir durumun fotoğrafını çekmek iyi bir fikirdir. Bu fotoğraflar, eğer belirtiler randevu sırasında azalırsa doktorunuza yardımcı olabilir.